Questa è la piccola storia natalizia, liberamente tratto da un racconto orale, ideata da Luciano Cucchi per la serie delle Stôri dal Tabâr.
Gh ēra na vôlta… nò, bèin, la gh ē incòra… na muntagnōla tóta vèirda apèina préma d Salvarân, ch ägh dêvn a nòm “al Mûnt Badóch”. Lé, ä gh ēra n alevamèint d êšen e ä pèins ch ä gh in sia incòra dû.
Ló ‘l gh îva un vistî d al culōr d al fòj d avtûn e l andêva in gîr tót ešgavlê ch al parîva imberiêgh. Forsi l e per cul-lé che ‘l ciamêven Ciuc.
E lē la gh îva na mantèla nîgra e un cióf da scarciuflèina ch al gh andêva davânti a j ôc e ch la la fêva sembrêr un pô biri…chîna. E difâti ä la ciamêven China perchè la gh îva dû ôc grând e nîgher ch ä ‘m parîven fât cun l inciôster.
Dîr ch j ēren cme cûl e patâja (o copertòun e câmbra d’âria s’ä vròm èser pió fîn) l’ēra pôch. Sèinpr in gîr a šughêr e a scuriasêr só e šò per la côsta (Bercema) dal Mûnt Badóch. E quânti d cal magnêdi d fiōr quând ändêven šò a la šûnta dagli âqui! Dégh ch ägh piašîven!
Amōr l ē na parôla ch la fà un pô sudissiòun, e alōra ä n vòj mia dru’êr ch la parôla ché, ânch per fêr crèddr ai cristiân d èssregh sōl lōr a prèir pru’êr un sentimèint cunpâgn. (Che pó da la grân considerassiòun ch ägh dân, ä l tînen da cât e ’n al drōven quêši mai, sia mai ch ä’ n s espôrca).
A gh ēra un têl “Cioni”, ch al dešgniva da la Toscana, ch al gnîva sèinper lé a l Mûnt Badóch a catêr al so amîgh Borghi. E in manēra ch l ē capitê na vôlta vêrs la fîn ed setèmber e ‘l dîš: “La mi garba proprio codesta ciuchina e se me la vendi la porto oggi stesso con me”.
L ēra n alevamèint, e in fîn di cûnt vèndr al bèstji l ēra pó ‘l so mistēr. E alora l à acetê.
Però già da la matèina dôp ä gh ēra bèle quèl ch ä n andêva mia pr al vêrs gióst. Ciuc ä n gnîva pió fōra indal prê e ’n vrîva gnân pió magnêr. E cul-lé l ēra cól ch dêva pió da pinsêr…
Dôp ed pôch mèiš s’ t al guardêv t n al cgnusîv gnân pió. Mêgher, mèš plê, sèinper cu’agli urèci bâsi e n espressiòun tânt trésta ch la ’t tulîva al réder da la bòca. Tânt che ‘l padròun dl alevamèint, ch al tachêva a èser preocupê, l à pinsê bèin ed telefonêr al so amîgh Cioni.
Ä gh duvîvi èser quând per la vigéllia d Nadêl j ân tirê šò la China da ‘l furgòun ed Cioni!
Ä s în més a fêr tânt ed chi sêlt e tânti d cal caveriōli… dal cōrsi e di šmitòun indla mêlta (damând a di me amîgh podésta)…. S’ ä v dégh ch ä ridîvn ed góst, ä gh î da crèddrom.
E la fôla la finés ché. Ä n sajòm mia cme l’ ē ‘ndêda a finîr, s’ j ân fât nôs e strangôs e s j ân cuntinuê a stêr insèm e a èser cuntèint per sèinper. Serchê d èser cuntèint almēno ‘uêter ch ä prî.
Ló ‘l gh îva un vistî d al culōr d al fòj d avtûn e l andêva in gîr tót ešgavlê ch al parîva imberiêgh. Forsi l e per cul-lé che ‘l ciamêven Ciuc.
E lē la gh îva na mantèla nîgra e un cióf da scarciuflèina ch al gh andêva davânti a j ôc e ch la la fêva sembrêr un pô biri…chîna. E difâti ä la ciamêven China perchè la gh îva dû ôc grând e nîgher ch ä ‘m parîven fât cun l inciôster.
Dîr ch j ēren cme cûl e patâja (o copertòun e câmbra d’âria s’ä vròm èser pió fîn) l’ēra pôch. Sèinpr in gîr a šughêr e a scuriasêr só e šò per la côsta (Bercema) dal Mûnt Badóch. E quânti d cal magnêdi d fiōr quând ändêven šò a la šûnta dagli âqui! Dégh ch ägh piašîven!
Amōr l ē na parôla ch la fà un pô sudissiòun, e alōra ä n vòj mia dru’êr ch la parôla ché, ânch per fêr crèddr ai cristiân d èssregh sōl lōr a prèir pru’êr un sentimèint cunpâgn. (Che pó da la grân considerassiòun ch ägh dân, ä l tînen da cât e ’n al drōven quêši mai, sia mai ch ä’ n s espôrca).
A gh ēra un têl “Cioni”, ch al dešgniva da la Toscana, ch al gnîva sèinper lé a l Mûnt Badóch a catêr al so amîgh Borghi. E in manēra ch l ē capitê na vôlta vêrs la fîn ed setèmber e ‘l dîš: “La mi garba proprio codesta ciuchina e se me la vendi la porto oggi stesso con me”.
L ēra n alevamèint, e in fîn di cûnt vèndr al bèstji l ēra pó ‘l so mistēr. E alora l à acetê.
Però già da la matèina dôp ä gh ēra bèle quèl ch ä n andêva mia pr al vêrs gióst. Ciuc ä n gnîva pió fōra indal prê e ’n vrîva gnân pió magnêr. E cul-lé l ēra cól ch dêva pió da pinsêr…
Dôp ed pôch mèiš s’ t al guardêv t n al cgnusîv gnân pió. Mêgher, mèš plê, sèinper cu’agli urèci bâsi e n espressiòun tânt trésta ch la ’t tulîva al réder da la bòca. Tânt che ‘l padròun dl alevamèint, ch al tachêva a èser preocupê, l à pinsê bèin ed telefonêr al so amîgh Cioni.
Ä gh duvîvi èser quând per la vigéllia d Nadêl j ân tirê šò la China da ‘l furgòun ed Cioni!
Ä s în més a fêr tânt ed chi sêlt e tânti d cal caveriōli… dal cōrsi e di šmitòun indla mêlta (damând a di me amîgh podésta)…. S’ ä v dégh ch ä ridîvn ed góst, ä gh î da crèddrom.
E la fôla la finés ché. Ä n sajòm mia cme l’ ē ‘ndêda a finîr, s’ j ân fât nôs e strangôs e s j ân cuntinuê a stêr insèm e a èser cuntèint per sèinper. Serchê d èser cuntèint almēno ‘uêter ch ä prî.
Ä v âugur un Bòun Nadêl es ä v dâgh al Bòun Ân.
Testo di Luciano Cucchi e Denis Ferretti
Fotografie di Luciano Cucchi
Nadêl, 2022
La lettura del testo è di Luciano Cucchi
